ANATOMİYA İnsan anatomiyası elmi tibbi-bioloji («bios»-həyat, «logos»-elm deməkdir) elmlərdəndir. Anatomiya yarmaq, təşrih etmək mənası verən yunan sözü «anatemno»-sözündən götürülmüşdür. Anatomiya elmi insan orqanizminin xarici formasından, daxili quruluşundan, inkişaf və mənşəyindən bəhs edən elmdir. Anatomiya fiziologiya ilə vəhdət təşkil edir və bir-birilərini tamamlayır. İnsan anatomiyası hüceyrənin quruluşunu öyrənən sitologiya və toxumaların strukturunu araşdıran histologiya ilə ayrılmaz vəhdət təşkil edir. Orqanların, toxumaların, […]

QAN VƏ LİMFA SİSTEMLƏRİ Onurğalılıarda və insanda damar sistemi maye toxuma daşıyan borular sistemindən ibarətdir. Bu sistem 2 şöbəyə bölünür; qan – damar sistemində qan, limfa sistemində limfa adlanan maye toxuma cərəyan edir. Qan damar sisteminə ürək – kor, qan damarları – vaza sangina aiddir. Ürək 4 kameradan: 2 yuxarı qulaqcıq, 2 aşağı mədəcikdən ibarətdir. Bunlar sol qulaqcıq – atrium […]

DESMURGİYA NƏQLİYYAT İMMOBİLİZASİYASI Sarğıların növlərini, onların üsullarını və məqsədini öyrənən cərrahiyyə bölməsinə desmurgiya deyilir. Desmurgiya-cərrahlığın bir bölməsi olub, sarğıların növlərini və sarğı qoyulması texnikasını öyrənir. Təyin edilməsidən aslı olaraq sarğıları bir neçə növə ayırırlar: • Möhkəmləndirici sarğılar. Yara nahiyyəsində sarğı materiallarını bərkitmək üçün qoyulur. Bu sarğılar ləçəyəbənzər, sapandabanzər, bintdən, yapışqanlı və plastırlı ola bilər. • Bint sarğıları bədənin müəyyən hissəsində […]

DÖŞ QƏFƏSİNİN ZƏDƏLƏNMƏLƏRİ Döş qəfəsinin travmalarını almış xəstələrin təxminən 50%-də döş qəfəsi divarının zədələnməsi müəyyən edilir. Bunların 10% kiçik, 35% iri və 5% isə qabırğa sınıqları ilə nəticələnən döş qəfəsi zədələnmələri təşkil edir. Döş qəfəsi travmaları heç də həmişə aydın-aşkar olmur və ilkin müayinələrdə bəzən gözdən qaçmış olur. Başqa travmalarda olduğu kimi döş qəfəsinin travmaları da 2 formada olur – […]

ANESTEZİOLOGİYA – AĞRISIZLAŞDIRMA, KEYLƏŞDİRMƏ Anesteziolologiya – ağrının, hissiyyatın aradan götürülməsi yolları haqqında elmdir. «An» – inkar etmə, rədd etmə, «estes» – hissiyyat və «loqos» – elm mənasını verir. Ağrı hissiyyatının olması normal, fizioloji bir hal kimi qəbul edilməlidir. Ağrı qoruyucu səciyyə daşımaqla əksər xəstəliklərin mühüm simptomlarından biri kimi təzahür edir. Yəni bir çox xəstəliklər orqanizmin bu və ya digər nahiyəsində […]

ASEPTİKA VƏ ANTİSEPTİKA Cərrahiyyə – təbabət elminin aparıcı istiqamətlərindən biri olub, müalicəsində mexaniki təsir metod tələb olunan xəstəlikləri öyrənir. Bu sahədə əsas müalicə metodu cərrahi müdaxilə olmasına baxmayaraq, digər diaqnostika və müalicə metodları geniş istifadə olunur. Cərrahiyənin inkişafında dahi rus cərrahı və anatomu hərbi – səhra cərrahiyə elminin banisi N.İ. Piroqovun (1810-1881) böyük xidmətləri olmuşdur. O, zədələnmələr, zədələnməyə ümumi və […]

Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması tədbirləri Qəza-xilasetmə və digər təxirəsalınmaz tədbirlər FH zonasında ilk növbədə yerinə yetirilən işlərin məcmusudur. İnsanların xilas edilməsi və onlara yardım edilməsi; zədələnmə ocaqlarının lokallaşdırılması və yayılmasının qarşısının alınması; ikincili zədələyici amillərin əmələ gəlməsinin qarşısının alınması; maddi və mədəni sərvətlərin xilas edilməsi və mühafizəsi; həyat fəaliyyətinin minimal ehtiyaclarının təmin edilməsi-bu işlərə aiddir. Qəza-xilasetmə işləri dedikdə – […]

Fövqəladə hadisələr zamanı əhalinin mənəvi – psixioloji hazırlığı Mənəvi –psixoloji hazırlıq əhalinin siyasi cəhətdən düzgün tərbiyə edilməsinin əsasını təşkil edir. İctimai və dövlət quruluşunun xarakterindən asılı olaraq, insanlar arasında sosial—iqtisadi münasibətlərdən asılı olaraq insanlarda ictimai şüur formalaşır və bu şüurla da xalq kütləsi ölkə qarşısında duran sosial, siyasi, iqtisadi məsələləri həll edir. Müharibələr zamanı məhz əhalinin mənəvi—psixoloji durumu əhaliyə və […]

Mülki Müdafiə sistemində rabitənin və xəbərdarlığın təşkili. MM rabitə və xəbərdarlıq sisteminin vəzifələri və təşkili prinsipləri. Mühafizə tədbirləri həyata keçirilərkən Mülki Müdafiə qüvvələrinə rəhbərlik üçün MM idarəetmə sistemi yaradılır. Bu sistemin məqsədi hər cür şəraitdə tabelikdəki qüvvə və vasitələrin fəaliyyətə hazırlanmasına və əməli işlərinə daimi rəhbərliyi və nəzarəti təmin etməkdir. Rabitə-idarəetmə sisteminin tərkib hissəsidir və onun əsas vasitələrindən biridir. Rabitə […]

Ətraf mühitin vəziyyətinə müntəzəm müşahidə və nəzarətin təşkili Fövqəladə hallarda yaranmış şəraitin qiymətləndirilməsi Mülki mədafiə qərargahının əsas vəzifələrindən biri sənaye qəzalarından, təbii fəlakətlərdən və kütləvi qırğın vasitələri tətbiq edildikdən sonra əmələ gəlmiş şəraiti aşkar edib qiymətləndirməkdir. Fövqəladə hallarda yaranmış şərait dedikdə sənaye qəzalarının, müasir qırğın vasitələrinin təsirindən baş vermiş dağıntıların, yanğınların, radioaktiv və kimyəvi zəhərlənmələrin dərəcəsi və miqyası nəzərdə tutulur. […]